Rekenkamer: Kamer krijgt te weinig informatie over belastinginkomsten

Jaarlijks ontvangt het Rijk ruim € 301,6 miljard aan belastingen, maar de verantwoording
hierover is versnipperd: cijfers en toelichtingen zijn verspreid over verschillende
jaarverslagen en beleidsartikelen van diverse ministeries. Hierdoor wordt het voor
Kamerleden lastig om te achterhalen of belastingmaatregelen daadwerkelijk opleveren
wat was beoogd, en om te beoordelen waar het belastingstelsel eenvoudiger of effectiever
kan.

Toelichtingen ontbreken Een groot deel van de belastingopbrengsten wordt wel benoemd in het Financieel Jaarverslag
van het Rijk en het jaarverslag van het ministerie van Financiën, maar toelichtingen
op verschillen tussen raming en werkelijke opbrengst ontbreken vaak of zijn zeer summier.
Ook ontbreekt een meerjarig overzicht waardoor Kamerleden geen inzicht krijgen in
trends over langere termijn. Daarnaast ontbreekt een periodieke rapportage waarmee
het parlement kan nagaan wat het effect is geweest van invoering of aanpassing van
belastingmaatregelen uit het jaarlijkse belastingplan. Parlementariërs krijgen na
invoering van zo’n maatregel meestal geen gestructureerde terugkoppeling over behaalde
opbrengsten ten opzichte van de raming.

De informatie die Kamerleden ontvangen over de inkomstenbelasting beperkt zich tot
één totaalbedrag, zonder uitsplitsing naar bijvoorbeeld inkomenscategorieën of boxen.
Relevante beleidsvragen over bijvoorbeeld een lastenverschuiving van vermogen naar
arbeid kunnen hierdoor buiten het zicht blijven. De Rekenkamer laat zien dat veel
meer detailinformatie beschikbaar is, zoals een uitsplitsing van het inkomen naar
box 1, 2 en 3, en binnen box 1 naar verschillende inkomensvormen als loon, winst uit
onderneming, en inkomsten uit eigen woning.

Verder signaleert het rapport dat mogelijke juridische risico’s als gevolg van slepende
belastingprocedures niet in de verantwoording worden opgenomen, terwijl deze risico’s
tot flinke tegenvallers kunnen leiden, zoals bleek bij de box 3-arresten die voor
tientallen miljarden euro’s impact hadden.

Aanbevelingen De Rekenkamer doet diverse aanbevelingen: centraliseer alle informatie in het jaarverslag
van Financiën, voeg meer detail toe over de belastinggrondslagen en lastendruk, en
rapporteer jaarlijks over doelstellingen en resultaten van belastingmaatregelen. De
minister van Financiën heeft toegezegd diverse aanbevelingen over te nemen en het
parlement nauwer bij het proces te betrekken.

Bron: Algemene Rekenkamer 04-11-2025.